Bài viết này sẽ phác thảo những bước tiếp theo mà bạn đọc quan tâm. Rất nhiều tính toán khoa học chỉ ra chính xác chỗ đặt loa tốt nhất trong phòng dựa trên cả về nguyên tắc lẫn tính toán theo không gian ba chiều, song trong điều kiện nghiệp dư, những người nghe bình thường khó có thể sắp xếp chỗ để loa một cách hợp lý nhất ngay trong lần đầu tiên. Trên thực tế, thiết kế của các loa và phòng nghe luôn khác nhau, thế nên các giải pháp cũng sẽ đưa ra theo những cách khác nhau. Tuy nhiên, bạn cũng không nên bối rối bởi sẽ có một số chỉ dẫn khá rõ ràng giúp bạn trong công việc này.
TỪ NHỮNG NGUYÊN LÝ ĐIỀU CHỈNH CĂN BẢN
Để hiểu được các hướng dẫn có thể trợ giúp ra sao, trước tiên bạn nên nắm rõ vài vấn đề cơ bản về cách truyền âm thanh khi chúng ta ra khỏi loa. Mọi bề mặt của căn phòng và độ vật trong phòng đều là những vật phản xạ âm thanh có nghĩa cho rằng âm thanh chỉ đi thẳng từ loa đến tai bạn là không chính xác. Con đường âm thanh trực tiếp từ loa đến tai bạn, đương nhiên là quan trọng, song còn vô số sóng âm đến tai bạn qua các phản xạ với các đồ vật và tường hoặc sàn của phòng nghe… Hình ảnh stereo cũng được tạo thành từ thời gian (phase) đến các sóng âm, tuy sự định vị chính xác của hình ảnh có thể bị nhiễu do các phản xạ mà chúng ta sẽ xem xét sau. Những yếu tố khác như âm sắc hay “màu sắc” của âm thanh, tính chất của nhạc cụ, độ trong của giọng ca cũng sẽ bị ảnh hưởng nhiều bởi sự kết hợp giữa âm thanh thẳng và âm thanh phản hồi.
Thiết bị trong phòng và phòng nghe có mỗi tương quan chặt chẽ quyết định chất lượng phòng nghe
Để tránh các âm thanh phản hồi, nhiều chuyên gia chủ trương đặt các loa vào một vùng “chết” của phòng nghe, nơi mà các phản xạ âm thanh sẽ ở mức nhỏ nhất, chẳng hạn như đặt loa ở gần những bức tường có treo rèm dày. Việc xử lý âm học phòng nghe cũng chính là nhằm mục tiêu triệt tiêu phần nào các âm thanh phản xạ này. Nếu bạn muốn nghe loa của bạn phát ra âm thanh chính xác theo phân tích kỹ thuật về đáp tuyến tần số của chúng đã được nhà sản xuất chỉ ra, hãy đặt chúng vào vùng không chịu phản xạ âm thanh, hay vùng “chết” của phòng nghe. Tuy nhiên, trong trường hợp này, ampli của bạn phài có công suất lớn hơn so với khi không có tiêu âm.
Vậy một căn phòng thông thường không có tiêu âm thì âm thanh sẽ như thế nào? Nhờ sự phản xạ âm từ những bức tường hậu và bức tường bên, âm thanh sẽ được “nhân công suất” và bạn nghe thấy to hơn hẳn khi có tiêu âm, và chỉ cần to hơn chút nữa, là sẽ có cảm giác âm thanh bị “rối”, bị dội tiếng bass… Không hề có ảo thuật gì ở đây, bạn chỉ cần đặt thử loa ra ngoài vườn và âm thanh khi ấy nghe sẽ rất nhỏ, thiếu sức sống động học nếu so sánh với khi ta đặt chiếc loa đó trong phòng khách tiêu chuẩn. Một trong những vấn đề của tiêu âm đối với loa là tất cả các thiết bị hấp thu âm thanh như rèm hay thảm ta dùng trong phòng sẽ rất hạn chế rất tốt phản xạ âm thanh trung và cao (từ 500-20.000Hz), nhưng kém hay hoàn toàn không có tác dụng khi gặp tần số thấp (dưới 200Hz). Và các tần số thấp lại luôn được căn phòng khuếch đại nhiều nhất, trong nhiều trường hợp, tới 12dB ở dưới 100Hz. Đặt các loa tại vùng “chết” sẽ chỉ đạt được hiệu quả đối với dải trung và cao, còn lại thì sẽ làm trầm trọng hơn vấn đề tần số thấp.
Để đánh giá hiệu ứng của các bức tường và sàn đối với tín hiệu tần số thấp (dưới 200Hz) của loa, người ta đã thí nghiệm dùng một loa đặt ở nhiều vị trí khác nhau trong phòng. Đặt loa trên sàn (hoặc tựa vào một bức tường trên một bệ hay giá đỡ cao) thì mức nén âm tăng lên trên dưới 6dB. Nếu để loa trên sàn và tựa lưng vào tường sau, mức nén âm tăng lên khoảng 12dB, còn nếu đặt nó vào đúng góc nhà thì mức nén âm tăng 18Db, Với phần lớn chúng ta, nếu loa của bạn thiếu bass, cách dễ nhất để sử dụng các nhân tố khuếch đại tần số thấp này là đặt loa gần vào tường sau, (loa bookshelf vẫn phải có chân loa).
Chọn vị trí ngồi nghe là yếu tố quyết định chất lượng âm
Kết quả nếu di chuyển loa gần tới bức tường phía sau sẽ làm tăng tín hiệu bass đầu ra và đồng thời cũng có thể kết hợp rất tốt với phòng nghe dựa trên kích thước của phòng đặt loa. Ngược lại, nếu bạn di chuyển loa ra xa bức tường thì tín hiệu bass đầu ra sẽ giảm và việc kết hợp với phòng nghe sẽ kém hơn. Đây chính là phương pháp đầu tiên để bạn có thể điều chỉnh chế độ bass cho loa, bởi phần lớn loa có thể được cân bằng giữa bass với trung và treble bằng việc dịch chuyển loa gần hơn hay xa hơn bức tường phía sau.
Bạn cũng có thể tránh khỏi chế độ phòng nghe không ưng ý bằng việc điều chỉnh vị trí ngồi. Hãy xem xét điều gì xảy ra nếu bạn đặt loa dựa vào tường ở cuối phòng, còn bạn ngồi trên ghế ở sát đầu kia của phòng. Trong trường hợp này, không chỉ có loa kết hợp với các chế độ phòng nghe ở điểm tang cường tiếng bass mà chình bạn cũng đang ngồi ở đúng điểm có thanh áp bị dâng cao. Theo các tính toán và thử nghiệm thực tế, với các tầng số thấp khoảng dưới 50Hz, cường độ có hơi tăng cao thì với phần lớn người nghe vẫn không bị ảnh hưởng gì và trên thực tế thì những người say mê các âm trầm dịu êm sẽ vẫn cảm thấy dễ chịu. Nhưng vời những mức tần số khác khoảng từ 70Hz đến 120Hz chắc chắn người nghe sẽ rất dễ “mệt”. Nếu điều đó gây nên các rắc rối cho bạn, hãy dịch chuyển vị trí ngồi trong phòng về phía đặt loa, nơi mà bạn thấy tiếng trầm dễ chịu nhất.
KIỂU LOA BẠN SỬ DỤNG
Trong nhiều trường hợp, cấu tạo loa tương tác với phòng nghe và sẽ tao ra những hiệu ứng rất khác nhau khi bạn nghe nhạc.
Thủ phạm chính thuộc về vấn đề tín hiệu trầm, tuy nhiên bạn không thể loại bỏ chúng ra khỏi thùng loa. Khi nhà thiết kế đã lựa chọn để cung cấp một kiểu thùng loa trình diễn trầm “gây ấn tượng” thì rất có thể bạn sẽ gặp phải rắc rối về phần bass cho phòng nghe. Ta hãy xem kiểu loa phản xạ tiếng trầm (reflex). Ở đây, khi vận hành, loa bass kích thích cộng hưởng trong thùng loa do sự đàn hồi của thể tích khí và khối khí chuyển động ra ở cổng thoát khí. Kết hợp với cộng hưởng trong phòng, tín hiệuu bass thoạt gây ấn tượng nhưng sau đó nhanh chóng bắt đầu tràn ngập cả tín hiệu trung tần của loa và đôi khi trở nên khó chịu đối với người nghe trong các căn phòng không có thiết bị triệt tiêu tiếng bass. Kiểu tiếng bass như vậy được mô tả bằng việc nhấn mạnh quá mức các khí cụ bass và thiếu độ rõ tách bạch trong vùng âm này.
Các loa Transmission Line là một kiểu đặc biệt của thiết kế một phần tư bước sóng, với cột loa được kéo dài. Với một đường truyền phát dài của tiếng trầm, chế độ phát âm mạnh nhất thường ở một tần số khá thấp làm cho người nghe không cảm thấy dễ chịu và luôn bị ấn tượng cường độ mãnh liệt tại các tần số đó. Các loa Transmission Line nhỏ hơn thường sẽ nghẹt trầm trọng khi có các vấn đề dội âm. Tuy nhiên, có một dòng loa khác ít biểu lộ hơn các rắc rối này và có khả năng hòa nhập với phòng nghe theo cách tốt hơn. Những loa này là cá loa panel kiểu tĩnh điện. Điển hình là loa mành lưỡng cực của Quad, MagnePlanar, MartinLogan… song thực tế, bất cứ loa lưỡng cực nào cũng có những nhược điểm khác của nó, chẳng hạn tiếng trầm không sâu bằng loa thùng. Với các loại loa mành lưỡng cực nói trên, bạn có thể thu được những kết quả tốt nhất bằng việc đặt nó ở khoảng một phần ba căn phòng kể từ tường hậu. Cách sắp xếp này đưa lại cho các loa panel tiếng bass sáng sủa và chế độ nghe tạm chính xác trong phòng nghe. Ban đầu nó sẽ làm bạn hơi sốc vì không thể nghe được âm thanh chắc nịch mà loa hộp có thể chuyển tải, nhưng một khi bạn thay đổi sự cân bằng, các loa lưỡng cực có rất nhiều lựa chọn thích hợp cho những ai có phòng nghe đủ lớn.
Vách tường được trang bị các thiết thị tiêu âm, tán âm tránh dội âm làm âm thanh trung thực hơn
THÊM VÀ ĐIỀU MÀ BẠN CẦN CHÚ Ý…
Như vậy chúng ta vừa xem xét vùng tần số thấp, nơi các chiều dài bước sóng tương tác với các kích thước phòng nghe và đó là vấn đề chính. Phía trên vùng này là một khu vực chuyển tiếp sang tần số trung, nơi các sóng âm ít chịu tác động của phản xạ hơn, thay vào đó, chúng bị biến đổi do hiện tượng khuếch tán và nhiễu xạ, sự chuyển tiếp này xảy ra điển hình giữa 200-400Hz trong các phòng nghe lớn nhưng có thể cao hơn trong những phòng nghe nhỏ hơn. Do đó các phòng nhỏ là nơi sảy sinh những vấn đề khó giải quyết nhất. Ở vùng bass cao hơn, bạn có thể bắt đầu thêm các vật liệu tiêu âm để điều chỉnh tiếng dội. Các miếng vật liệu trang trí nội thất, những chiếc xô pha bọc nhung và giá sách lớn chứa đầy sách sẽ giúp bạn giải quyết phần nào vấn đề. Tại những tần số cao, các tấm thảm, rèm cửa, các bức tranh và nêm sẽ giúp hập thụ âm thanh trong vùng này. Một giá đầy sách sẽ rất có ích khi có thể di chuyển chúng xung quanh phòng, nhất là dọc theo các tường bên, để điều chỉnh các phản xạ âm thanh khó chiụ.
Xem thêm: Vật liệu tiêu âm
Mô hình lý tưởng cho một hệ thống nghe stereo tốt là đặt các loa đối xứng trong phòng nghe sao cho từng cặp loa có phản xạ từ tường và đồ vật ngay kế bên gần nhau và như thế sẽ có cùng đặc tính âm sắc. Việc thử nghiệm rõ ràng vị trí đặt là công việc quan trọng bạn cần làm trong ngày.
Và đó chính là kết luận mà chúng tôi muốn chia sẽ với bạn - mặc cho mọi lý thuyết và tính toán, câu trả lời thực sự cho việc định vị loa trong phòng nghe chính là bạn phải thử nghiệm. Bạn hãy nhớ rằng một thay đổi của vị trí người nghe luôn là giải pháp tốt hơn là dịch chuyển loa, các phòng nhỏ gặp nhiều vấn đề khó giải quyết hơn phòng lớn. Việc định vị các loa theo chiều rộng của căn phòng giúp tránh các chế độ “đột biến” tần số thấp hơn, hơn là định vị theo chiều dọc. Di chuyển các loa gần tới bức tường, thậm chí chỉ vài xăng-ti-mét, sẽ làm chắc tiếng bass hơn do việc giảm nhập với phòng nghe. Tóm lại, việc sử dụng ta của bạn có thể thường xuyên giải quyết được phần lớn các vấn đề nảy sinh về sự tích hợp loa với phòng nghe nhạc.
Xem định vị:
- Tổng công ty: Lô 10, khu CN Lại Yên, Hoài Đức, Hà Nội.
- Kho Mỹ Đình: Đối diện 304 đường K2, Cầu Diễn, Nam Từ Liêm, Hà Nội.
- Nhà máy: KCN Mông Hóa, Huyện Kỳ Sơn, Tỉnh Hòa Bình.
- Chi nhánh Đà Nẵng: Lô 35, Đường số 4, KCN Đà Nẵng, Phường An Hải Bắc, Quận Sơn Trà, TP. Đà Nẵng.
- Chi nhánh Sài Gòn: Số 181 đường Dương Công Khi, Tân Hiệp, Hóc Môn.
* Để rõ đường đi và thuận lợi cho đôi bên Quý khách vui lòng Click vào đây để xem chi tiết.
Kết nối với chúng tôi
